Słownik pojęć

Greckie słowo „bíos” (βίος) zainspirowało nie tylko terminy związane z biologią czy biografią, ale także stało się symbolem wszystkiego, co naturalne i autentyczne. Kiedy mówimy o produktach „bio”, mamy na myśli coś wysokiej jakości, zrównoważonego, zgodnego z zasadami ekologicznego rolnictwa. Oznaczenie „bio” najczęściej spotykamy przy żywności i kosmetykach naturalnych.
Producenci bio robią wszystko, aby ich produkty miały minimalny wpływ na środowisko. Rośliny uprawiają bez chemicznych nawozów, herbicydów i pestycydów, a w procesie produkcji nie stosują sztucznych dodatków smakowych, barwników ani konserwantów. Rolnicy dbają także o warunki życia zwierząt hodowlanych, zapewniając im godne i etyczne traktowanie.
Bio produkty zachowują swoje naturalne właściwości, a bio żywność jest nie tylko smaczniejsza, ale i zdrowsza. Jakość tych produktów jest potwierdzana przez międzynarodowe certyfikaty i normy jakości.

Odpady mogą mieć różne formy: mogą być lepkie, stałe, nadające się do recyklingu, szkodliwe, a także naturalne i biologicznie rozkładalne. Z tym ostatnim spotykamy się najczęściej pod nazwą bioodpady.
Bioodpady to wszelkie materiały, które ulegają procesom rozkładu. W gospodarstwach domowych zazwyczaj pochodzą z kuchni lub ogrodu. Należą do nich resztki jedzenia, odpady roślinne, a także papier, trociny czy popiół z palenisk.
Można poddawać je recyklingowi i ponownie wykorzystywać, a do ich segregacji służą brązowe pojemniki. Najlepszym sposobem na utylizację bioodpadów jest kompostowanie, które można przeprowadzać samodzielnie w domowych lub wspólnotowych kompostownikach. Jeśli nie mamy innej opcji, powinniśmy wyrzucić je do zmieszanych odpadów komunalnych.
W warunkach przemysłowych bioodpady mogą być także wykorzystywane do produkcji biogazu czy rekultywacji różnych terenów.

Węgiel to pierwiastek życia, stanowiący fundament wszystkich związków organicznych na Ziemi i podstawę globalnego systemu energetycznego. Jednak obecność emisji węgla – głównie dwutlenku węgla powstającego przy spalaniu paliw kopalnych – stanowi ogromne obciążenie dla środowiska, co sprawia, że ich redukcja jest konieczna.
Wzrost koncentracji emisji węgla jest jedną z głównych przyczyn globalnego ocieplenia. Aby przeciwdziałać negatywnym skutkom tego procesu, w 2015 roku podpisano Porozumienie paryskie, którego celem jest utrzymanie wzrostu średniej temperatury na świecie poniżej 2°C.
Dekarbonizacja, czyli proces redukcji emisji węgla w atmosferze, to kluczowe narzędzie w walce z nadmiarem gazów cieplarnianych. Obejmuje ona rozwój odnawialnych źródeł energii i oszczędniejsze gospodarowanie energią, co sprzyja zrównoważonemu rozwojowi.

Każdy system, w tym również naturalny, składa się z różnych elementów, które są ze sobą powiązane wieloma strukturalnymi zależnościami wpływającymi na jego funkcjonowanie. Ekosystem uznawany jest za podstawową jednostkę funkcjonalną przyrody, stanowiąc użyteczny koncept pozwalający uchwycić złożoność i bogactwo naturalnego świata.
W obrębie biosfery, czyli zbioru organizmów żywych na Ziemi, występuje wiele ekosystemów, takich jak rafy koralowe, górskie łąki, lasy deszczowe czy pustynie. Różnią się one zarówno składem, jak i charakterem, a także rozmiarem i zasięgiem. Składają się z elementów żywych i nieożywionych.
Ekosystemy można podzielić na naturalne (jak las, rzeka, sawanna) oraz sztuczne (takie jak sad, pole, staw). Naturalne ekosystemy, w których interwencja człowieka jest minimalna lub wręcz nie występuje, zazwyczaj charakteryzują się dużą bioróżnorodnością i potrafią się same regulować oraz odnawiać. W dzisiejszych czasach dominują jednak ekosystemy stworzone przez działalność człowieka, które często są ubogie w gatunki, niestabilne i łatwo podatne na zakłócenia.

Ten termin jest używany w różnych dziedzinach, na przykład w finansach, jednak najczęściej spotykany jest właśnie w kontekście ekologii.
W ekologii emisje oznaczają uwalnianie substancji i gazów, które są szkodliwe dla środowiska. Mogą mieć one pochodzenie naturalne lub antropogeniczne, czyli związane z działalnością człowieka. Te ostatnie obejmują szkodliwe substancje emitowane przez przemysł, transport i inne działania ludzkie. Najważniejsze w tej grupie są tzw. gazy cieplarniane, w szczególności CO2, które przyczyniają się do globalnego ocieplenia i zmiany klimatu. Naturalne emisje związane są z metabolizmem organizmów oraz rozkładem materii organicznej. Szkodliwe substancje mogą również prowadzić do poważnych katastrof, takich jak kwaśne deszcze, które niszczą całe ekosystemy.
Z powodu wpływu emisji na zdrowie środowiska, konieczne jest ich monitorowanie i ograniczanie. Dlatego na przykład samochody muszą przechodzić badania emisji podczas przeglądów technicznych.

To dziedzina przemysłu energetycznego, która zajmuje się pozyskiwaniem energii elektrycznej ze światła słonecznego. Należy do sektora energii odnawialnej, obok takich źródeł jak energia wodna, wiatrowa czy geotermalna.
Energia elektryczna jest pozyskiwana ze Słońca za pomocą paneli fotowoltaicznych. Panel działa dzięki tzw. ogniwom fotowoltaicznym, które są wykonane z cienkowarstwowego półprzewodnika, najczęściej krzemu. Ogniwa te mają elektrody umieszczone z obu stron, co pozwala na maksymalne wykorzystanie promieni słonecznych. Dodatkowo, ogniwa są chronione szklanym pokryciem z nieodblaskową powierzchnią, co zwiększa ilość światła docierającego do ogniw. Efektywność paneli fotowoltaicznych w przetwarzaniu energii słonecznej na energię elektryczną wynosi do 23%, jednak w naszym klimacie oscyluje wokół 10%.

Klimat na Ziemi nieustannie się zmienia, jednak obecnie przez termin „zmiana klimatu” rozumiemy dynamiczny i z historycznego punktu widzenia niezwykle szybki proces globalnej transformacji klimatu, który jest wynikiem działalności człowieka. Przyczyny tego zjawiska leżą w zmianie chemicznego składu atmosfery, głównie na skutek spalania paliw kopalnych oraz wzrostu stężenia tzw. gazów cieplarnianych, w tym dwutlenku węgla (CO₂).
Początek tego procesu datuje się na okres tzw. rewolucji przemysłowej w XIX wieku, natomiast jego negatywne skutki przyspieszyły w drugiej połowie XX wieku wraz z rozwojem globalnego przemysłu, znacznym wzrostem zużycia energii oraz nieodpowiedzialnymi ingerencjami w ekosystemy, takimi jak wycinka lasów.
Niepożądanymi skutkami zmiany klimatu są między innymi ciągły wzrost średnich rocznych temperatur na Ziemi, topnienie lodowców oraz zwiększona częstotliwość ekstremalnych zjawisk pogodowych w porównaniu do długoterminowych średnich.

To odpady pochodzące z działalności lokalnej. Z punktu widzenia prawa, obejmują one wszelkie odpady generowane przez osoby fizyczne, przede wszystkim w gospodarstwach domowych, na terenie gminy. Gmina zazwyczaj zajmuje się ich zbiórką i utylizacją. Czasami odpady te nazywane są mylnie odpadami zmieszanymi, które są jednak częścią odpadów komunalnych.
Odpady komunalne mogą zawierać różnorodne odpady – od tych pochodzenia zwierzęcego po materiały nadające się do recyklingu, takie jak plastiki, papier czy szkło. Z twardych odpadów komunalnych można wyodrębnić tzw. surowce wtórne, w tym plastiki, papier, szkło, tekstylia, metale oraz odpady biologiczne. Odpady pozostałe, które nie mogą być ponownie wykorzystane, trafiają na lokalne wysypiska lub do pieców spalarniczych.
Odpady komunalne są gromadzone w indywidualnych lub wspólnych pojemnikach (czarne lub szare). Każdy obywatel Czech średnio produkuje rocznie ponad pół tony odpadów komunalnych.

To energia elektryczna wytwarzana wyłącznie z odnawialnych źródeł. Co to są odnawialne źródła? To zasoby energii występujące w przyrodzie, które samoczynnie się odnawiają, a ich konsumpcja przez ludzi nie zagraża ich istnieniu.
W praktyce chodzi głównie o żywioły naszej planety – energia wodna i wiatrowa w niektórych krajach stanowią znaczną część produkcji energii.
Do produkcji energii elektrycznej wykorzystuje się również światło słoneczne, energię geotermalną, czyli ciepło z wnętrza Ziemi, oraz biomasę – biodegradowalne odpady, które można przekształcać w gaz, ciepło lub olej napędowy.
Wszystkie te źródła są ograniczone lokalnymi warunkami na Ziemi – energia wiatrowa zależy od prędkości wiatru, energia wodna od przepływu rzek itd.

Ruch, który promuje dążenie do maksymalnego ograniczenia produkcji własnych odpadów. W duchu gospodarki cyrkularnej i zrównoważonego rozwoju, zwolennicy zero waste starają się jak najlepiej wykorzystać dostępne zasoby, zarówno poprzez ponowne użycie, jak i przetwarzanie. Dzięki temu ograniczają własne zużycie materiałów opakowaniowych i innych, a tym samym ilość odpadów. To z kolei zmniejsza zapotrzebowanie na produkcję nowych materiałów i ogranicza zanieczyszczenie. Cały odpad powinien być następnie poddawany recyklingowi lub kompostowany.
Styl życia zero waste koncentruje się na używaniu materiałów wielokrotnego użytku oraz organicznych, a jednocześnie unika jednorazowych opakowań i podobnych produktów. Obecnie istnieje wiele możliwości, aby zredukować produkcję odpadów. Jednym z nich są sklepy bezopakowaniowe, w których można kupić różnorodne produkty w opakowaniach wielokrotnego użytku lub zwrotnych.