Energetyka prosumencka przyspiesza – nowe przepisy skrócą formalności o 65%

2024-11-26

Senat, z siedmioma poprawkami legislacyjno-technicznymi, przyjął Projekt ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, która ma na uwadze m.in. przyspieszenie wydawania zezwoleń w obszarze OZE oraz zmiany w systemie rozliczeń net-billing. Teraz poprawki zgłoszone przez senatorów będą głosowane w Sejmie, a następnie nowelizacja zostanie skierowana do podpisu prezydenta.

• Obecne regulacje nie zapewniają skutecznego rozwoju OZE w obszarach objętych projektowanymi przepisami
• Przyspieszy wydawanie zezwoleń w przypadku wybranych instalacji źródeł OZE - nawet o 65% w przypadku całego procesu inwestycyjnego, tj. do 149 dni (obecnie jest to 356-416 dni)
• Nowela wprowadza kluczowe zmiany w systemie rozliczeń net-billing. Prosumenci będą mogli zdecydować, czy wyliczenie wartości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci elektroenergetycznej będzie odbywać się w oparciu miesięczne czy godzinowe rynkowe ceny energii elektrycznej
• Przesunięto wejście w życie regulacji dotyczących instytucji prosumenta wirtualnego energii odnawialnej do 2 lipca 2025 roku
• Nowela wprowadza przepisy, które zapewnią pełną zgodność z nowymi dokumentami europejskimi, które odnoszą się do zakresu udzielanej pomocy publicznej w systemach wsparcia OZE, kogeneracji czy ulg dla odbiorców energochłonnych
• Ministerstwo Klimatu i Środowiska szacuje, że przyszłoroczna wartość wsparcia dla sektora energochłonnego wyniesie 0,5 mld zł

Ministerstwo Klimatu i Środowiska przygotowało nowelę Ustawy o odnawialnych źródłach energii (OZE), ponieważ obecne regulacje nie zapewniają skutecznego rozwoju OZE w obszarach objętych projektowanymi przepisami. Nowelizacja obejmuje: zapewnienie zgodności prawa krajowego z prawem unijnym, przyspieszenie wydawania zezwoleń w obszarze OZE, zmiany porządkujące w związku z wejściem w życie Centralnego Systemu Informacji Rynku Energii (CSIRE) oraz zmiany w systemie rozliczeń net-billing.

Rozwój OZE przyspieszy

Ostatni kryzys energetyczny, wywołany agresją Rosji na Ukrainę, pokazał, jak ważna jest niezależność energetyczna i samowystarczalność, dlatego Ministerstwo stawia na zwiększenie dynamiki transformacji energetycznej kraju i wprowadza przepisy w zakresie przyspieszenia wydawania zezwoleń w przypadku wybranych instalacji źródeł OZE.

Ma się to przyczynić do znacznego skrócenia trwania poszczególnych procedur administracyjnych o około 34-70% oraz o nawet 65% w przypadku całego procesu inwestycyjnego, tj. do 149 dni (obecnie jest to 356-416 dni).

Proceduralne uproszczenia i skrócone terminy wydawania zezwoleń dotyczyć będą montowanych na budynkach instalacji odnawialnych źródeł energii, tj. paneli fotowoltaicznych, magazynów energii elektrycznej, pomp ciepła, urządzeń i instalacji niezbędnych do przyłączenia do sieci danej instalacji OZE. Dotyczyć będą też remontu, odbudowy, przebudowy, nadbudowy lub rozbudowy instalacji OZE.

Zmiany dla prosumentów

Nowela wprowadza też kluczowe zmiany w systemie rozliczeń net-billing. Prosumenci będą mogli zdecydować, czy wyliczenie wartości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci elektroenergetycznej będzie odbywać się według rynkowej miesięcznej ceny energii elektrycznej (RCEm), czy w oparciu o rynkową godzinową cenę energii elektrycznej (RCE). W celu zwiększenia opłacalności rozliczeń prosumentów w systemie net-billing, nowela wprowadza przepisy umożliwiające dalsze rozliczania w oparciu o miesięczne ceny energii elektrycznej dla tych prosumentów, którzy byli w ten sposób rozliczani przed 1 lipca 2024 roku.

Zachętą do dalszego stosowania systemu rozliczenia godzinowego będzie możliwość zwiększenia wartości zwrotu niewykorzystanych przez prosumenta środków za wprowadzoną do sieci energię elektryczną w okresie kolejnych 12 miesięcy (tzw. nadpłaty) do 30%, a nie do 20% jak jest obecnie. Dodatkową zachętą będzie zwiększenie wartości depozytu prosumenckiego dotyczącego danego miesiąca kalendarzowego o współczynnik korekcyjny 1.23 (teraz wynosi on 1), co sprawi, że wzrośnie opłacalność rozliczeń w systemie net-billing, poprzez zmniejszenie różnicy między rynkową ceną energii dla prosumenta energii odnawialnej a oferowaną stawką z taryfy operatora.

Ponadto nowelizacja zakłada przesunięcie wejścia w życie regulacji dotyczących instytucji prosumenta wirtualnego energii odnawialnej do 2 lipca 2025 roku.

0,5 mld zł na wsparcie firm energochłonnych

Ministerstwo Klimatu i Środowiska zaznacza, że obecnie obowiązujące przepisy prawa nie zapewniają pełnej zgodności z nowymi dokumentami europejskimi, które odnoszą się do zakresu udzielanej pomocy publicznej w systemach wsparcia OZE, kogeneracji czy ulg dla odbiorców energochłonnych. Brak regulacji w tym zakresie oraz udzielanie wsparcia na dotychczasowych zasadach rodzi ryzyko uznania przez Komisję Europejską tych działań jako bezprawne oraz niezgodne z europejskimi zasadami.

Zmiany obejmują dostosowanie prawa krajowego do prawa unijnego, przede wszystkim w zakresie udzielanej pomocy publicznej na ochronę klimatu i środowiska oraz na cele związane z energią, tj. zgodnie z Wytycznymi Komisji Europejskiej w sprawie pomocy państwa na ochronę klimatu i środowiska oraz cele związane z energią (CEEAG). Obejmują one konieczność aktualizacji listy sektorów objętych systemem wsparcia, konieczność wprowadzenia kryterium warunkowości, zapewnienie minimalnej stawki opłat po ulgach (konieczność wprowadzenia kryterium proporcjonalności), zawężenie pomocy publicznej dla instalacji termicznego przekształcania odpadów czy też wyłączenie wsparcia kogeneracji opartej na paliwach węglowych.

Realizacja wymogów CEEAG ma na celu utrzymanie konkurencyjności polskiego sektora energochłonnego. Ministerstwo Klimatu i Środowiska szacuje, że przyszłoroczna wartość wsparcia dla tego sektora wyniesie 0,5 mld zł.

Ustawa wprowadza też kluczowe zmiany w rozporządzeniu GBER (rozporządzenie Komisji uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu). Konieczne stało się dostosowanie programu wsparcia systemu taryf gwarantowanych i dopłat do ceny rynkowej, tj. w odniesieniu do instalacji służących do wytwarzania energii o mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 400 kW, a od dnia 1 stycznia 2026 roku nie większej niż 200 kW. Jest to ważne, ponieważ zgodnie z rozporządzeniem GBER tylko te instalacje mogą uzyskiwać prawo do gwarantowanego odbioru energii przez sprzedawcę zobowiązanego oraz być zwolnione z obciążeń w zakresie bilansowania handlowego. Brak regulacji w tej sprawie i kontynuowanie przydzielania wsparcia dla instalacji do 500 kW na zasadach dotychczasowych, powoduje ryzyko uznania przez Komisję Europejską, że pomoc dla tych instalacji udzielana jest niezgodnie z zasadami rynku wewnętrznego.

Anna Bogusz